Նախադասություններ և նախադասության անդամներ իրար կապող բառերը կոչվում են շաղկապներ:
Երկինքը մթնեց , և անձրև սկսվեց: Սա բարդ նախադասություն է, և շաղկապը իրար է կապում երկու պարզ նախադասությունները:
Մանեն և Նանեն քույրեր են, այս նախադասության մեջ և շաղկապը իրար է կապում նախադասության անդամներ:
Առավել գործածական են և, ու, բայց, իսկ, սակայն, նաև, ապա, թե, եթե, որպեսզի, որովհետև, թեև, այլ, կամ, քանի որ, թեպետ, քանզի շաղկապները:
Իսկ, բայց , սակայն, որ, թե, եթե, այլ, որպեսզի, որովհետև շաղկապներից առաջ միշտ դրվում է ստորակետ:
Առաջադրանքներ:
1. Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով շաղկապները։
Ես քեզ հետ ընկերություն չեմ անի, եթե դու ինձ չլսես։
Գիրք կարդալը կարևոր է, որպեսզի երևակայությունդ վառ լինի։
Ես հաճախում եմ նկարչության դասերի, որովհետև սիրում եմ աշխատել գույներով։
Ես այդ ֆիլմը նայել եմ, սակայն անունը չեմ հիշում։
Ես և հայրիկս գնացինք խանութ, իսկ քույրիկս պատրաստվում էր իր հանդեսին։
Ֆիլմերից և գրքերից ես հասկացել եմ, որ ոչ թե հարստություննե կարևոր այլ խաղաղությունը և ընկերությունը։
2.Կետադրիր նախադասությունները և ընդգծիր շաղկապները:
Սուրբ Հեղինե կղզին պատված էր համատարած անտառով, երբ պորտուգալացիները հայտնագործեցին այն:
Կղզյակում խոզեր ու այծեր թողեցին, որ նավաբեկությունից տուժած մարդիկ կարողանան որոշ ժամանակ այնտեղ ապրել:
Ամենուրեք բավականաչափ կենդանիներ կային, և մարդիկ չէին մտածում դրանց վերանալու մասին:
Որսորդությունը դարձավ նաև սպորտ, իսկ սպորտին հատուկ է ռեկորդներ սահմանելու ձգտումը:
Արևելյան մի տիրակալ տիրակալ հռչակվեց նրանով, որ անձամբ հազար առյուծ խփեց:
Մի ժամանակ առյուծների մռնչյունը լսվում էր Հունաստանից մինչև Հիմալայան լեռների ստորոտը, բայց այսօր այդ վայրերում առյուծներ չկան:
3. Փակագծերում դրված շաղկապներից ընտրիր նախադասության մտքին համապատասխանը և տեղադրիր կետերի փոխարեն:
(Քանի որ, բայց, եթե, որ, երբ):
Մարդիկ հեշտությամբ են համոզվում, երբ իրենց աչքերով են տեսնում:
Անմիջապես ճանապարհ ընկավ, քանի որ հրավերն արդեն ստացել էր:
Կյանքում հաջողության է հասնում նա, որը համառորեն աշխատում է:
Շատ էր երազում ճամփորդել, բայց այդպես էլ չհաջողվեց:
Վաղուց լավ դիրքի հասած կլիներ, եթե ժամանակը զուր չվատներ:
Տեքստերում գտնել ուղղագրական սխալները և ուղղել: Ընդգծել շաղկապները:
1. Թավրիզում երեկոն իջնում էր աղոթքի կանչող մոլլայի ձայնին զուգընթաց: Գորշ մշուշն էր պառկել քաղաքի վրա: Որքան թմրեցնող էր մշուշն, այնքան տաղտկալի էր ձայնը, որով Մուհը զավակներին հրավիրում էր ալլահի տուն, որ ճակատները հագցնում էին գետնին, խնդրելով հանդերձ կյանքում դրախտի վայելքներ ու լուսեղեն փերի:
2. Երբեմն, երբ ընկնում էր խառնիճաղանճ մտքերի լաբիրինթոսը, և հոգին փոթորկվում էր մրրկածուփ օվկիանոսի պես, հիշում էր այն աղքատիկ շրջանը, ուր իր հոգին անդորրություն էր գտել, և նրա առջև հառնում էր մի դեմք`խոնարհ, բայց արժանապատիվ: Կրծքից արձակելով զղջման հառաչանք՝ խորհում էր, որ իր ապօրինի զգացումներով ոտնահարում էր մի անբասիր աղջկա անուն:
3. Հեռվից խաղալով ու խայտալով վազում էր սպիտակ ձին, փրփռացնում էր բաշը, և ձին լայն կրծքով ճեղքում էր լեռնային օդի ալիքները: Արևը ոսկևորել էր ձիու մարմար ճակատը, արծաթաձույլ ասպանդակները և պողպատյա պախուրցը: Թվում էր` գորշ ամպերի պատվանդանից պոկվել էր մարմարեոնե մի հեծյալ և սրընթաց արշավում էր որպես չքնաղ տեսիլք:
4. Տերևախիտ ճյուղերի մեջ լսվեց թռչունն զվարթաձայն երգը: Խշշացին արծաթազօծ փշատենու երկար վարսերը, արբեցնող բուրմունք տարածեց թավշյա դեղձը` պչրուհու նազանքով ուղղելով մրգերի ծանրության տակ խոնարհած ճյուղերը: Արթնացան ծաղիկները՝ գինարբուքը, սուսամբարը, վարդը:
5. Որպեսզի թուրիմացություն չլիներ, տեղեկանքն ուղարկեցինք մեկ ուրիշ ճամբար: Եվ կարծես թանձրացող ժամանակի իմաստից խուսափելով բազմաթիվ մատնահետքեր են աներևույթացել նրա շուրջը` դատավճիռ արձակող եռյակի, աքսորավայրերի պետերի, կտտանք գործադրող զինվորների և այն մեղք պաշտոնյաների, որոնց ձեռքերից ձեռք է անցել փաստաթուղթը: Զգացման այդ թրթռոցը իջեցրեց նրան Սիբիրի սառցակալած անտառների վրա և բերեց ծառերի արանքում կծկված փայտաշեն կղտիք դուռը: